การให้คำชมเชย

เรื่องเล่าจากห้องเรียนครูปุ้ม

หลายครั้งที่ผู้ปกครองอาจเห็นครูปุ้มหรือบทความต่างๆ พูดถึง หรือย้ำเตือนเกียวกับ “การให้คำชมเชย” เด็กๆ เมื่อเด็กๆ ทำดี มีพฤติกรรมที่เหมาะสม เพื่อให้พฤติกรรมนั้นคงอยู่ และเกิดขึ้นต่อไปสม่ำเสมอ

วันนี้ครูปุ้มจึงอยากแนะนำเทคนิคการให้คำชมเชยแก่เด็กๆ เพื่อให้คำชมนั้นมีประสิทธิภาพมากขึ้นค่ะ

::ระบุพฤติกรรมที่เด็กทำลงไปในคำชม::

เราควรบอกให้เด็กๆ ได้รู้ว่า พฤติกรรมไหน เป็นพฤติกรรมที่ดี แทนการให้คำชมแบบลอยๆ เช่น “เก่งจัง”, “ดีมาก” เพื่อให้เด็กรับรู้ได้ชัดเจน ตรงประเด็นว่า .. อ๋อ นี่ใช่มั้ย สิ่งที่หนูควรทำ

ยกตัวอย่างเช่น .. วันนี้หนูทำการบ้านเสร็จหมดแล้ว เก่งจังเลยค่ะ // โอ้โห! หนูทานข้าวเองหมดถ้วยเลย เยี่ยมมากค่ะ // แม่ชอบเวลาที่หนูแบ่งของเล่นให้น้องจังเลยค่ะ // คนเก่งของแม่ ช่วยแม่เก็บของสะอาดเอี่ยมเลย

::ชื่นชมที่การกระทำ แทนผลของการกระทำ::

เราควรให้คำชมเชยที่การกระทำของเด็กๆ มากกว่าผลงาน แม้ผลงานที่ออกมาจะยังต้องพัฒนาอีกมาก แต่อย่างน้อย การชื่นชมที่พฤติกรรมจะทำให้เด็กเกิดแรงจูงใจ มีความพยายามในการทำพฤติกรรมที่ดีเพื่อพัฒนาผลงานนั้นๆ ต่อไป เช่น “ว้าว แม่เห็นหนูพยายามใส่บล็อค เยี่ยมมากเลยค่ะ”

::คำชม คือ คำชม ไม่มีชมมาก ชมน้อย ไม่ต้องให้คะแนน ไม่ต้องมี “แต่” ::

สิ่งที่เด็กแสดงออกมา อาจจะไม่ได้สมบูรณ์แบบ 100% ซึ่งเราอาจจะเลือกเอาจุดดีของพฤติกรรมนั้นมาชมเชย และการที่เราให้คำชมแก่เด็กที่แสดงพฤติกรรมนั้นๆ นั่นหมายถึง เราเองได้พิจารณาแล้วว่า พฤติกรรมนั้นเป็นพฤติกรรมที่ดี ที่เหมาะสม เราไม่จำเป็นต้องให้เกรดพฤติกรรม หรือสร้างเงื่อนไขใดๆ เพิ่มเติม

ดังนั้น คำที่ควรหลีกเลี่ยง เช่น “หนูระบายสีสวยจัง แต่คราวหน้าควรใช้สีมากกว่านี้นะ” แต่อาจใช้เป็น “แม่ชอบที่หนูใช้สีชมพูกับดอกไม้และสีเขียวกับใบไม้จ้ะ”

::แสดงสีหน้า ท่าทาง และอารมณ์อย่างจริงใจ::

การแสดงออกทางสีหน้า เป็นการสื่อสารประเภทหนึ่งค่ะ ดังนั้น สีหน้าและอารมณ์ของเราควรจะไปด้วยกันกับคำชม เด็กๆ คงรู้สึกแปลก ถ้าพ่อหรือแม่กำลังชมเค้า แต่สีหน้าบึ้งตึง หรือ ปากชมแต่สายตาจับจ้องอยู่ที่สมาร์ทโฟนในมือค่ะ

::หลีกเลี่ยงการเปรียบเทียบในคำชม::

คนเราแต่ละคนมีความสามารถที่แตกต่างกันไป พฤติกรรมที่เด็กคนหนึ่งทำดี อาจพิจารณาเป็นจุดแข็งของเด็กคนนั้น ซึ่งเราควรหลีกเลี่ยงในการเปรียบเทียบสิ่งนั้นๆ กับคนอื่น

ดังนั้น คำที่ควรหลีกเลี่ยง เช่น “เก่งมากจ้ะ อีกนิดเดียวก็ระบายสีเก่งเหมือนพี่ชายแล้ว” แต่อาจจะใช้ว่า “แม่ภูมิใจที่เห็นหนูตั้งใจระบายสี” แทนค่ะ

ผู้ใหญ่อย่างเรายังรู้สึกดีเวลาได้รับคำชมจากหัวหน้างาน เพื่อน หรือคนในครอบครัว .... เด็กๆ ก็เช่นกันค่ะ 

ครูปุ้ม ฐิติพร สุวณิชย์

นักจิตวิทยาพัฒนาการ

โรงพยาบาลบี เอ็น เอช

ref : พญ.เสาวภา พรจินดารักษ์